Waarom een nieuwe analyse van het integratieproces gewenst is…


Johan Leman, 2 juli 2024

Traditioneel deelde men de opeenvolgende fases bij de integratie van migranten in als volgt: op een eerste generatie volgde een tweede generatie (nl. de hun kinderen), en het proces werd afgesloten bij de derde generatie (nl. de kleinkinderen), waarbij zich bij de meesten volledige assimilatie zou voordoen en bij enkele kleinere groepen binnen het grotere geheel mogelijk enkele vormen van separatie. De vormen die afweken van de assimilatie beperkte men grotendeels tot de separatie en in enkele gevallen ook wel marginalisatie. De assimilatie lag gespreid over complete assimilatie en wat men geslaagde integratie noemde.

Vandaag merkt men dat die analyse weliswaar niet onjuist is, maar dat ze er te veel aan voorbijgaat dat eigenlijk tegelijk ook de samenstelling van de betrokken gemeenschap en daarnaast ook nog eens de samenleving zelf veranderen en dat dit niet zonder gevolgen blijft voor het verloop van de integratie.

Concreet ziet men hoe de betrokken gemeenschappen na verloop van tijd zelf uiteenvallen in een typische eerste pionierende gemeenschap en anderen uit dezelfde streek van herkomst die zich later in een reeds gevestigde gemeenschap (die van de voormalige pioniers) als nieuwe migranten komen vestigen. Die groepen vertonen verschillende attitudes. Concreet: bij de Marokkanen en Turken is er duidelijk een generatie uit 1960-1975 en zijn er de latere generaties die eigenlijk al een gemeenschap vonden die hen voorafgegaan was en het pad geëffend had.

Maar ook de samenleving zelf is aan verandering toe. De globalisering laat zich heel sterk voelen in de migratie, ook bij het beschreven integratieproces… en ze is het meest voelbaar bij sommige kinderen van de pionierende eerste generatie, die eenmaal dat ze volwassenen zijn, kansen zien om zich in beide landen een toekomst uit te bouwen, bijvoorbeeld via ondernemerschap, o.a. door hun in het gastland verworven ‘skills’ in het land van herkomst van hun ouders rendabel te maken.

De gemeenschappen in ons land zitten allemaal veel complexer ineen en vertonen een veelvoud aan dynamieken die het beleid zullen verplichten om het allemaal eens opnieuw van meer nabij te bekijken, zodat het beleid, dat zich nu beperkt tot op nieuwkomers gericht inburgeringsbeleid, niet te veel kansen verloren laat gaan .

Terug